سال۱۳۹۷ بود که با توجه به بازگشت تحریم ایران توسط کشورهای غربی تولید قطعات خودرو در کشورمان دچار اختلال شد. این امر تاثیر خود را در بازار خودرو گذاشت و این روند طی سال‌های بعد نیز ادامه داشت.
به گزارش نبض صنعت، قطعه‌سازان که اغلب آنها بخش خصوصی هستند در همان زمان اعلام کردند کالایی نیست که آنها نتوانند بسازند اما باید از فعالیت‌شان حمایت شود. با افزایش تولید قطعات مختلف خودرو می‌توانیم نیاز مصرف‌کنندگان بیشتری را در کشورمان تامین کرده و حتی سهمی در بازار صادراتی این محصولات در منطقه و بین همسایگان داشته باشیم.
درحال حاضر ایران توانسته ۷۵درصد قطعات مورد نیاز خودروهای تولید داخل را تامین و به بازار عرضه کند وفقط ۲۵ درصد از قطعات بازار وارداتی است که عمدتا مربوط به تجهیزات الکترونیکی و قطعات «های‌تک» نظیر ECU و سنسور اکسیژن است.
دلایل خوداتکایی ۷۵درصدی قطعات خودرو
یکی از دلایل این میزان خوداتکایی در صنعت قطعات خودرو این است که پس از تحریم‌های شدید علیه صنعت خودرو، تولیدکنندگان داخلی تصمیم گرفتند تا حد زیادی در این صنعت به خودکفایی برسند تا علاوه بر کاهش ارزبری برای واردات قطعات خودرو از وابستگی به خارجیها نیز بکاهند.از طرف دیگر به نظر می‌رسد کشورمان بتواند با سرمایه‌گذاری مناسب در صنعت قطعات خودرو سهم زیادی در بازار کشورهای همسایه داشته باشد و ارزآوری قابل توجهی نصیب کشور شود.
راهکارهای افزایش تولید و صادرات قطعات خودرو
از طرف دیگر تنها راه نجات کشور و صنعت خودروسازی؛ اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و حمایت از بخش خصوصی واقعی است. هرجا که بخش خصوصی حضور یابد، موفقیت‌های چشمگیری به دست می‌آید.
بد نیست بدانیم مشوق‌های دولتی برای تولیدکنندگان قطعات خودرو شامل «اختصاص تسهیلات با بهره پایین»، «اختصاص منابع صندوق توسعه ملی»، «تدوین مشوق‌های مالیاتی»، «حمایت رسانه‌ای و تبلیغاتی»،«تکریم و حفاظت از مالکیت معنوی»، «ساماندهی واردات قطعات ساخت داخل» و «استفاده از منابع صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری» می‌شود. مشوق‌های موردانتظار از شرکت‌های خودروساز را نیز «خرید با قیمت تمام‌شده خودروساز»،«خرید نقدی قطعات تحویلی»، «قرارداد عادلانه و تضمین تک‌سورسی» و «مشارکت خودروساز در سرمایه‌گذاری» تشکیل می‌دهد.
کارشناسان معتقدند که استفاده از دانش و تخصص شرکت‌های دانش‌بنیان و نیروهای متخصص داخلی، بهره‌گیری از ظرفیت‌های فنی و تکنولوژیکی صنایع دفاع، بومی‌سازی فناوری‌های پیشرفته و قطعات «های‌تک» تولید خودرو از طریق مهندسی معکوس و… از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به افزایش داخلی‌سازی در صنعت خودرو کشور منجر شود.
البته در کنار این موارد، باید به معضل واردات و قاچاق قطعات خودرو به کشور نیز اشاره کرد که متأسفانه انحصار و فساد موجود در این عرصه، شرایط را بر قطعه‌سازان داخلی تنگ کرده است؛ بنابراین جلوگیری از واردات انحصاری و بعضا قاچاق سازمان‌یافته قطعات خودرو به کشور، یک گام مهم برای رشد صنعت قطعه‌سازی و کاهش وابستگی صنعت خودرو به واردات قلمداد می‌شود.
جهش صادرات قطعات خودرو به روسیه
با وجود رشد ۴۵۰ درصدی صادرات قطعات خودرو، تجهیزات جانبی و لوازم یدکی ایرانی به روسیه در دو سال اخیر، صنعت خودروسازی این کشور به علت خروج شرکت‌های غربی و نیاز روزافزون به قطعات و تجهیزات خودرو، در انتظار حضور همه‌جانبه شرکت‌های قطعه‌ساز ایرانی است.
هرچند قطعه‌سازان ایرانی و تولیدکنندگان تجهیزات جانبی و لوازم یدکی خودرو، در دو سال اخیر و با برداشته‌شدن برخی موانع گمرکی و بانکی، توانستند صادرات محصولات مرتبط با صنعت خودرو به روسیه را از ۱۳ میلیون دلار به ۶۶ میلیون دلار افزایش دهند، اما نیاز بازار خودرو روسیه بسیار فراتر از آن است.
