صادرات شیر خشک و آب‌پنیر در شش ماه نخست امسال بیش از ۵/۲ برابر شد، در حالی که شیر خام با ارز دولتی ۲۸۵۰۰ تومانی تولید می‌شود. افزایش قیمت لبنیات، کمبود در بازار و خروج محصولات به خارج، سفره مردم را تحت فشار جدی قرار داده است.
به گزارش نبض صنعت، صادرات شیر خشک و آب‌پنیر در شش ماه نخست امسال بیش از ۵/۲ برابر شده است، در حالی که شیر خام با ارز ۲۸۵۰۰ تومانی تولید می‌شود و مردم از کمبود و افزایش قیمت آن آسیب می‌بینند. کارشناسان هشدار می‌دهند این روند می‌تواند بحران لبنیات را تشدید کند.
یک اصل مشخص در کشور ما وجود دارد: برنامه‌ریزی‌ها همیشه از وقایع عقب‌تر هستند و این عقب‌ماندگی گاهی به دو یا سه دهه می‌رسد. در نتیجه تصمیمات و راهبرد‌ها غالباً صرفاً برای مدیریت وضع موجود گرفته می‌شوند، نه توسعه پایدار. هنر مدیر موفق این است که ۱۰ سال قبل از وقوع بحران، راهبرد لازم را طراحی کند و بتواند تعادل عرضه و تقاضا را حفظ کند.
نمونه‌های ضعف مدیریتی در حوزه اقتصادی فراوان است. در دولت دهم، حذف یارانه شیر سرانه مصرف لبنیات مردم را کاهش داد و تصمیمات بعدی نه تنها جبران نکرد بلکه مشکل را تشدید کرد. در دولت فعلی نیز قیمت شیر افزایش یافته و کارخانه‌ها قیمت لبنیات را بالا برده‌اند و کم‌کم این محصولات از سفره مردم حذف می‌شوند که پیامد‌های سلامت‌محور آن در دهه‌های آینده مشهود خواهد بود.
افزایش صادرات لبنیات
بررسی داده‌های گمرک کشور نشان می‌دهد در شش ماه نخست امسال بیش از ۱۲ هزار و ۲۰۹ تن شیر خشک از گمرکات پنج‌گانه استان خراسان رضوی صادر شده، در حالی که در مدت مشابه سال گذشته تنها ۵ هزار تن صادر شده بود. به لحاظ وزنی، صادرات شیر خشک حدود ۲/۴۴ درصد و ارزشی حدود ۱/۸ برابر نیمه اول سال گذشته رشد داشته است. در کل کشور نیز حجم صادرات شیر خشک در نیمه اول امسال ۵/۲ برابر شد.
در همین مدت، حجم صادرات آب‌پنیر بیش از ۷۵۰۰ تن بود که دو برابر سال گذشته گزارش شده است. این محصولات مواد اولیه تولید پنیر پیتزا و دیگر فرآورده‌های لبنی هستند و افزایش صادرات آنها فشار مضاعفی بر بازار داخلی لبنیات و سفره مردم وارد می‌کند.
چرا صادرات لبنیات خطرناک است؟
برای تولید یک کیلوگرم شیر خشک کم‌چرب حدود ۱۲ لیتر شیر خام و برای یک کیلوگرم آب‌پنیر حدود ۱۵ لیتر شیر خام لازم است. سالانه حدود یک میلیون لیتر شیر خام در خراسان رضوی تولید می‌شود که ۹۰ درصد آن در کارخانه‌های لبنی مصرف می‌شود. رکود شدید بازار داخلی باعث شده کارخانه‌ها برای فرار از ضرر، شیر خام را به شیر خشک و آب‌پنیر تبدیل و صادر کنند.
دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی استان اعلام کرده: قیمت شیر خام به کیلویی ۳۰ تا ۳۴ هزار تومان رسیده و تولید شیر کاهش یافته است. همچنین قیمت شیر خشک صنعتی از ۱۶۰ هزار تومان در ابتدای سال به حدود ۲۵۰ هزار تومان رسیده، در حالی که قیمت جهانی آن حدود ۲/۵ دلار است و سود تجاری حداکثر ۲۰ هزار تومان در هر کیلو است.
صادرات شیر با ارز بیت‌المال
این صادرات عمدتاً با استفاده از ارز ۲۸۵۰۰ تومانی بیت‌المال صورت می‌گیرد. دولت منابع ارزی را صرف تولید شیر و لبنیات می‌کند تا قیمت مناسب به سفره مردم برسد، اما واقعیت این است که شیر خام تولیدشده با ارز بیت‌المال به شیر خشک و آب‌پنیر تبدیل و صادر می‌شود و مردم از آن بهره‌ای نمی‌برند.
با توجه به این روند، کارشناسان هشدار می‌دهند که این چرخه معیوب می‌تواند بحران لبنیات و افزایش قیمتها را در ماه‌های آینده تشدید کند. دولت و وزارت جهاد کشاورزی از وضعیت آگاه هستند، اما جلوی این روند گرفته نمی‌شود؛ همان مسئله‌ای که ابتدای گزارش به آن اشاره شد: مدیران همیشه از وضع موجود عقب‌تر عمل می‌کنند و بعد از بحران تصمیم‌گیری می‌کنند، نه قبل از آن.
انتهای پیام
