در شرایطی که اقتصاد ایران با کمبود سرمایه‌گذاری و انباشت بی‌سابقه دارایی‌های راکد روبه‌روست، دولت با طرح جدیدی به نام «رویش» قصد دارد مسیر تازه‌ای برای پیوند سرمایه‌های خرد و کلان مردم با پروژه‌های بزرگ صادرات‌محور ایجاد کند؛ طرحی که به گفته وزیر اقتصاد می‌تواند منابع «زیر خاک مانده» مردم را به جریان تولید بازگرداند.
به گزارش نبض صنعت، اقتصاد ایران در یکی از حساس‌ترین مقاطع دهه‌های اخیر قرار دارد. از یک‌سو فشارهای بودجه‌ای، نوسانات ارزی و محدودیت‌های تأمین مالی، مسیر تولید را دشوار کرده و از سوی دیگر، حجم بی‌سابقه‌ای از دارایی‌های راکد در اختیار مردم انباشته شده است، دارایی‌هایی که می‌توانند اگر وارد چرخه تولید شوند، نیروی تازه‌ای به اقتصاد تزریق کنند.
در چنین فضایی وزارت امور اقتصادی و دارایی طرحی را آماده رونمایی دارد که به‌گفته وزیر اقتصاد می‌تواند حلقه مفقوده تأمین مالی پایدار در کشور را تکمیل کند. این طرح با عنوان «رویش» نه‌تنها یک سازوکار تأمین مالی، بلکه تلاشی سیاستی برای بازگرداندن اعتماد عمومی به مسیر سرمایه‌گذاری مولد است.
سرمایه‌های زیر خاک، فرصت عظیمی که اقتصاد از آن بی‌بهره مانده
بخش قابل توجهی از نقدینگی کشور طی سال‌های اخیر در قالب طلا، ارز، رمزارز و دارایی‌های غیرمولد در منازل مردم نگهداری شده است. برآوردهای غیر رسمی نشان می‌دهد چیزی در حدود ۷۰ میلیارد دلار ارز نقدی خارج از شبکه رسمی در اختیار مردم قرار دارد؛ رقمی که با بودجه چندساله عمرانی کشور برابری می‌کند. این سرمایه عظیم اما عملاً در چرخه تولید مشارکت ندارد و نه اشتغال ایجاد می‌کند، نه توسعه صادرات و نه نوسازی صنعتی.
سیدعلی مدنی‌زاده وزیر اقتصاد در یکی از تازه‌ترین سخنان خود به اهمیت این ظرفیت اشاره کرده و گفته است: منابعی در اختیار مردم است که عملاً زیر خاک دفن شده، اما می‌تواند دوباره به اقتصاد و بازار سرمایه بازگردد. در واقع مشکل موجود مساله کمبود پول در اقتصاد نیست؛ بلکه مشکل کمبود اعتماد و نبود سازوکار امن برای ورود سرمایه‌هاست.
طرح رویش چیست؟
«رویش» یکی از ۶ ابَرپروژه وزارت اقتصاد و قرار است مسیر تازه‌ای برای مشارکت مردم در پروژه‌های ملی و صادرات‌محور فراهم کند. این طرح با مشارکت بازار سرمایه اجرا خواهد شد.
یکی از ابزارهای مورد استفاده در طرح رویش، اوراق مرابحه ارزی است. ابزاری که دارایی‌های ارزی مردم را به پروژه‌های بزرگ تولیدی و صادراتی متصل می‌کند. اوراق مرابحه ارزی قرار است نقش «پل ارتباطی میان سرمایه‌های کوچک مردم و پروژه‌های بزرگ ملی» را بازی کند.
ابزار دیگر در این طرح، صندوق‌های تضامین است. بارها بر لزوم بازسازی اعتماد عمومی تأکید شده است. صندوق‌های تضامین، سپر کاهش ریسک برای سرمایه‌گذاران هستند و قرار است امنیت روانی لازم برای ورود سرمایه‌های خرد و کلان را فراهم کنند.
ابزارهای مالی دیگری نیز در قالب این طرح، رونمایی و اجرایی خواهند شد که واسطه جذب سرمایه های راکد مردم و چرخه تولید خواهند بود. این مجموعه ابزارها طرحی منسجم است که می‌تواند منابع مردم، فعالان، شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران را در خدمت تولیدات ارزآور قرار دهد و نتیجه آن به‌طور مستقیم در اقتصاد سرریز شود.
یکی از ستون‌های اصلی طرح رویش، تقویت نقش بازار سرمایه در تأمین مالی است. وزیر اقتصاد در توضیح این تغییر نگاه گفته است: امید می‌رود دولت با همراهی بازار سرمایه در طرح رویش، منابع مردم و شرکت‌ها را در خدمت تولیدات ارزآور قرار دهد و نتیجه آن در اقتصاد منعکس شود. در این الگو، بازار دیگر تنها محلی برای نوسان‌گیری نیست، بلکه پلتفرمی برای هدایت جریان نقدینگی به سمت صنایع راهبردی و صادراتی تلقی می‌شود.
اثرگذاری رویش بر پروژه‌های صادرات‌محور
از آنجا که محور اصلی طرح رویش، پشتیبانی از پروژه‌های تولید ارزآور است، انتظار می‌رود این طرح تأثیر مستقیمی بر رشد صادرات غیرنفتی داشته باشد. اوراق مرابحه ارزی و صندوق‌های تضمین می‌توانند به بنگاه‌ها کمک کنند تا تأمین مالی بهتری در دوره‌های نوسان ارز انجام دهند و به خطوط تولید جدید دسترسی پیدا کنند.
همچنین این طرح به این بنگاه ها یاری می رساند تا ظرفیت صادراتی خود را افزایش دهند و در بازارهای منطقه‌ای رقابت‌پذیرتر شوند. به‌عبارتی، رویش نه‌تنها سرمایه مردم را فعال می‌کند، بلکه به اقتصاد ایران امکان می‌دهد بر پایه درآمدهای پایدار ارزی رشد کند.
چالش اعتماد، مهم‌ترین مانع سرمایه‌گذاری مردمی
سال‌ها نوسان بازارها، شکست برخی صندوق‌ها، تصمیمات ناگهانی و تغییرات غیرقابل پیش‌بینی در سیاست‌گذاری باعث شده است که بسیاری از مردم، سرمایه‌گذاری در تولید را «ریسک‌پذیر» و نگهداری طلا و ارز را «امن‌تر» بدانند. به همین دلیل اعتماد مهم‌ترین پیش‌نیاز موفقیت طرح رویش است.
بر این اساس دولت باید ابزارهای تضمینی ارائه و گزارش‌دهی شفاف داشته باشد. همچنین باید به سرمایه‌گذاران نشان داده شود که این بار مسیر متفاوتی طی خواهد شد. رویش در واقع می تواند تلاشی برای جایگزینی «امنیت دارایی فیزیکی» با «امنیت مالی مبتنی بر قراردادهای شفاف» باشد.
۷۰ میلیارد دلار پنهان
برآوردهای غیر رسمی نشان می دهد که معادل ۷۰ میلیارد دلار سرمایه نقدی نزد مردم به اشکال مختلف نگاه داری می شود، این سرمایه اگر وارد تولید شود، می‌تواند چهره اقتصاد ایران را دگرگون کند. ۷۰ میلیارد دلار سرمایه نقدی معادل چند سال بودجه عمرانی کشور است که از طریق آن می توان ده‌ها پروژه عظیم زیرساختی را تکمیل کرد و ظرفیت تولید صنایع را افزایش داد. اما تا زمانی که مردم احساس کنند نگهداری دارایی در بازارهای سوداگرانه بازدهی بیشتری دارد، این سرمایه‌ها وارد مسیر تولید نخواهد شد.
تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد طرح‌هایی با اهداف بزرگ، اگر از مسیر اجرایی صحیح و شفافیت کافی عبور نکنند، به نتیجه نمی‌رسند. بنابراین موفقیت رویش در گروی ثبات سیاست‌گذاری، وضوح در نحوه مصرف منابع، ارایه طرحی جذاب برای ابزارهای مالی و گزارش‌دهی منظم است. اگر این پیش‌شرط‌ها تأمین شود، رویش می‌تواند یکی از نقاط عطف اقتصاد ایران در دهه پیش‌رو باشد.
طرح رویش تلاشی برای اعتماد سازی و جذب سرمایه‌های راکد مردم است. این طرح با محور قرار دادن ابزارهای ارزی، صندوق‌های تضمین و سازوکارهای شفاف، می‌کوشد پلی میان سرمایه‌گذاران و پروژه‌های صادرات‌محور بسازد. اگر اعتماد عمومی جلب شود «رویش» می‌تواند نه تنها سرمایه‌های زیر خاک را آزاد کند، بلکه سرآغاز دوره‌ای تازه از تأمین مالی مولد در اقتصاد ایران باشد.
انتهای پیام
