بازار لبنیات در هفتههای اخیر با نوسانهای تند و غیرمنتظرهای مواجه شده است؛ نوسانهایی که تنها به افزایش تدریجی محدود نمانده و گاه در فاصله چند روز تا چند هزار تومان تغییر قیمت را رقم زدهاند. این روند، تردیدهایی جدی درباره پایداری قیمتها، ساختار تولید و آینده مصرف لبنیات در سبد خانوار ایجاد کرده است.
به گزارش نبض صنعت، بازار لبنیات در هفتههای اخیر با نوسانهای تند و غیرمنتظرهای مواجه شده است؛ نوسانهایی که تنها به افزایش تدریجی محدود نمانده و گاه در فاصله چند روز تا چند هزار تومان تغییر قیمت را رقم زدهاند. این روند، تردیدهایی جدی درباره پایداری قیمتها، ساختار تولید و آینده مصرف لبنیات در سبد خانوار ایجاد کرده است.
بازاری ناآرام با تغییرات روزانه قیمت
تحولات اخیر بازار لبنیات نشان میدهد که قیمتگذاری در این بخش بیش از گذشته دچار ناپایداری شده است. افزایش محسوس قیمت برخی اقلام در بازههای زمانی کوتاه، این پیام را به مصرفکننده منتقل میکند که بازار از حالت پیشبینیپذیر خارج شده و در برابر فشارهای مختلف، واکنش سریع نشان میدهد.
این روند تنها محدود به یک محصول خاص نیست و طیفی از کالاهای لبنی را دربر گرفته؛ موضوعی که از شکنندگی زنجیره تولید و توزیع حکایت دارد.
هزینه تولید؛ نقطه آغاز موج گرانی
یکی از عوامل اثرگذار بر قیمت لبنیات، افزایش هزینههای تولید در مبدأ است. صنعت لبنیات وابستگی بالایی به شیر خام دارد و قیمت این ماده اولیه بهطور مستقیم تحت تأثیر نرخ نهادههای دامی قرار میگیرد.
نهادههایی که بخش قابل توجهی از آنها به واردات وابستهاند و تغییرات نرخ ارز یا اختلال در تامین، میتواند هزینه دامداری و در نهایت قیمت شیر خام را افزایش دهد. این فشار هزینهای در نهایت به کارخانهها منتقل شده و خود را در قیمت نهایی محصولات نشان میدهد.
فشار مضاعف هزینههای جانبی
در کنار مواد اولیه، هزینههای جانبی تولید نیز نقش تعیینکنندهای در افزایش قیمتها دارند. رشد قیمت بستهبندی، مواد پلاستیکی، کارتن، لیبل و سایر اقلام وابسته، سهم قابل توجهی از هزینه تمامشده را بالا برده است.
همچنین افزایش هزینه انرژی، بهویژه برق و سوخت، فشار دیگری بر تولیدکننده تحمیل میکند. صنایع لبنی به دلیل نیاز به نگهداری سرد، حمل سردخانهای و فرآیندهای مداوم، نسبت به تغییرات قیمت انرژی حساسیت بالایی دارند.
حملونقل؛ حلقهای پرهزینه در زنجیره
هزینه حملونقل یکی دیگر از مؤلفههایی است که در ماههای اخیر اثر آن پررنگتر شده است. افزایش هزینه سوخت، دستمزد و لجستیک موجب شده انتقال مواد اولیه و توزیع محصول نهایی گرانتر شود و این هزینه در نهایت به مصرفکننده منتقل گردد.
به این ترتیب، گرانی لبنیات نتیجه یک عامل واحد نیست، بلکه حاصل همزمان چند فشار هزینهای در طول زنجیره تأمین است.
نقش انتظارات تورمی و رفتار بازار
فراتر از محاسبات اقتصادی، فضای روانی بازار نیز در تشدید نوسان قیمتها نقش دارد. زمانی که انتظار افزایش قیمت شکل میگیرد، الگوی خرید مصرفکنندگان تغییر میکند و تمایل به خرید زودتر یا ذخیرهسازی افزایش مییابد.
این رفتار، بهطور ناخواسته فشار مضاعفی به عرضه وارد کرده و میتواند خود به یکی از محرکهای افزایش قیمت تبدیل شود. در چنین شرایطی، بازار وارد چرخهای میشود که تورم را بازتولید میکند.
فشار مستقیم بر سبد خانوار
لبنیات از اقلام پایه تغذیه خانوار محسوب میشود و نوسان قیمتی در این گروه، اثرات مستقیمی بر قدرت خرید دارد. ادامه این روند میتواند منجر به کاهش مصرف یا حذف تدریجی برخی اقلام لبنی از سبد غذایی شود؛ اتفاقی که پیامدهای تغذیهای و اجتماعی قابل توجهی به همراه خواهد داشت.
کاهش مصرف لبنیات، بهویژه در میان اقشار کمدرآمد، زنگ خطری برای سلامت عمومی در بلندمدت تلقی میشود.
شکافهای ساختاری و نبود سیاست پایدار
کارشناسان معتقدند بخشی از ناپایداری قیمتها به نبود سیاستهای هماهنگ و بلندمدت در زنجیره تولید لبنیات بازمیگردد. ضعف در مدیریت بازار نهادهها، حمایت ناکافی از دامداران، ناهماهنگی در توزیع و نظارت، زمینه را برای بروز شوکهای قیمتی فراهم کرده است.
تا زمانی که این شکافها ترمیم نشود، بازار در برابر کوچکترین تغییر اقتصادی واکنشهای شدید نشان خواهد داد.
چشمانداز بازار؛ ثبات یا تداوم نوسان؟
بررسی روندهای اخیر نشان میدهد که بدون مدیریت موثر هزینهها و کاهش فشارهای جانبی تولید، احتمال تثبیت قیمتها در کوتاهمدت چندان بالا نیست. تقویت شفافیت بازار، کاهش ریسکهای تولید و آرامسازی فضای روانی میتواند از شدت نوسانها بکاهد، اما تحقق آن نیازمند مجموعهای از اقدامات هماهنگ است.
انتهای پیام
