سومین گزارش پیاپی از وضعیت تولیدات صنعتی کشور، تصویری رکودی ارائه می کند. شواهد گزارش مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد هم تولید و هم فروش صنایع در دی1403 نزولی است و 11مورد از 15رشته فعالیت مورد پایش، شرایط بسیار سختی را می گذرانند.
به گزارش نبض صنعت، بخش صنعت دو مشکل بسیار جدی دارد؛ مشکلاتی که رکود را مهمان اغلب رشته فعالیت های صنعتی کرده است. هم تولید و هم فروش صنایع دچار چالش شده و حتی نزدیک شدن به پایان سال و احتمال رشد تقاضا، زمینه ساز رونق تولید و فروش نشده است. گزارش مرکز پژوهش های مجلس با تایید این وضعیت شوک های وارده به اقتصاد را عامل اصلی وقوع این وضعیت می داند. این سومین شاهد پس از گزارش شاخص مدیران خرید بخش صنعت و پایش بخش حقیقی اقتصاد است که از حضور بنگاه های صنعتی در منطقه قرمز خبر می دهد.
افزایش قیمت مواد اولیه، رشد نرخ ارز، تبعات ناترازی انرژی، کاهش نقدینگی و رکود سرمایه گذاری در کنار کاهش قدرت خرید مردم و افت تقاضای موثر از جمله دلایل اصلی هستند که رکود بخش صنعت در اولین ماه زمستان را تشدید کرده اند. بررسی دقیق تر فعالیت های صنعتی بورسی نشان می دهد، رشد شاخص تولید در سه مقیاس ماهانه، 10ماهه و سالانه سقوط کرده و وضعیتی منفی دارد. در مورد شاخص فروش نیز به غیر از رشد یک درصدی 10ماهه، رشد نسبت به ماه قبل و نسبت به ماه مشابه سال قبل در محدوده قرمز است. از بین 15رشته فعالیت صنعتی بورسی، شاخص تولید و فروش 11رشته فعالیت کاهشی بوده و بنگاه ها با کاهش حاشیه سود مواجه بودند؛ وضعیتی که کاهش انگیزه سرمایه گذاری و تشدید بیشتر رکود صنعتی را به دنبال خواهد داشت.
کاهش فروش تولیدات صنعتی در بازارهای داخلی در حالی است که محدودیت های تجارت خارجی، فروش در بازارهای صادراتی را نیز کاهش داده است. گزارش مرکز پژوهش های مجلس از شاخص تولید و فروش شرکت های صنعتی بورسی بیانگر این است که طی سه ماه منتهی به دی ماه سال 1403، رشد میانگین متحرک سه ماهه شاخص تولید کاهش 0.5درصدی و شاخص فروش آن افزایش 3.7درصدی داشته است. در این ماه شاخص تولید بخش صنعت مبتنی بر شرکت های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 7.6درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش 5.4درصدی مواجه شده است.
شاخص فروش بخش صنعت مبتنی بر شرکت های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 1.4درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش 3.9درصدی مواجه شده است. قیمت تولیدات شرکت های صنعتی بورسی اما در دی ماه روندی افزایشی را ثبت کرده است. در این ماه نرخ رشد ماهانه قیمت شرکت های صنعتی بورسی افزایش 6.4درصدی داشته ، همچنین رشد نقطه به نقطه با افزایش 5.8واحد درصدی نسبت به ماه قبل ، به 30.8 درصد رسیده است .
تولید و فروش به تفکیک رشته فعالیت ها
در دی ماه سال 1403 نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین 15رشته فعالیت صنعتی بورسی، 4رشته فعالیت افزایش در شاخص تولید و 11رشته فعالیت کاهش در شاخص تولید را ثبت کرده اند. رشته فعالیت های «تجهیزات برقی»، «لاستیک و پلاستیک» و «کک و پالایش» بیشترین افزایش در شاخص تولید و رشته فعالیت های «چوب و کاغذ»، «محصولات فلزی به جز ماشین آلات و تجهیزات» و «فلزات پایه» بیشترین کاهش را در شاخص تولید داشته اند. همچنین در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین 15رشته فعالیت صنعتی بورسی ، 4رشته فعالیت افزایش در شاخص فروش و 11رشته فعالیت کاهش در شاخص فروش را تجربه کرده اند. رشته فعالیت های «تجهیزات برقی»، «لاستیک و پلاستیک» و «کاشی و سرامیک» بیشترین افزایش در شاخص فروش و رشته فعالیت های «خودرو و قطعات»، «چوب و کاغذ» و «سایر کانی غیر فلزی» بیشترین کاهش را در شاخص فروش تجربه کرده اند.
طی دی ماه سال 1403 نسبت به ماه مشابه سال قبل رشته فعالیت های «تجهیزات برقی»، «لاستیک و پلاستیک» و «کک و پالایش» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیت های «محصولات فلزی به جز ماشین آلات و تجهیزات»، «سایر کانی های غیرفلزی» و «کاشی و سرامیک» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته اند. همچنین، رشته فعالیت های «تجهیزات برقی»، «لاستیک و پلاستیک» و «کاشی و سرامیک» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته فعالیت های «خودرو و قطعات»، «سایر کانی غیر فلزی» و «چوب و کاغذ» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته اند.
طی دی ماه سال 1403 نسبت به ماه قبل ، رشته فعالیت های «خودرو و قطعات»، «کک و پالایش» و «دارو» افزایش در شاخص تولید و رشته فعالیت های «سایر کانی غیر فلزی»، «فلزات پایه» و «کاشی و سرامیک» بیشترین سهم در کاهش شاخص تولید را داشته اند. همچنین بیشترین سهم در افزایش شاخص فروش متعلق به رشته فعالیت های «تجهیزات برقی»، «محصولات فلزی به جز ماشین آلات و تجهیزات» و «کک و پالایش» و بیشترین سهم در کاهش شاخص فروش متعلق به رشته فعالیت های «کاشی و سرامیک»، «فلزات پایه» و «سایر کانی غیرفلزی» بوده است .
شیمیایی به جز دارو
در دی ماه سال 1403 شاخص تولید رشته فعالیت شیمیایی به جز دارو، برمبنای شرکت های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 8درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش یک درصدی داشته است . همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 1.9درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 5.6درصدی داشته است . نسبت به ماه قبل افزایش شاخص تولید زیربخش های «خوراک پالایشگاه ها»، «پلاستیک و لاستیک مصنوعی» و «سایر» منجر به افزایش اندک شاخص تولید و کاهش شاخص فروش زیربخش های اصلی منجر به کاهش شاخص فروش شده است . درمقابل ، نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش شاخص تولید زیربخش های «کودها و ترکیبات نیتروژن»، «پلاستیک و لاستیک مصنوعی» و «خوراک پالایشگاه ها» منجر به کاهش شاخص تولید و کاهش شاخص فروش زیربخش های اصلی منجر به کاهش شاخص فروش شده است .
فلزات پایه
در دی ماه سال 1403، شاخص تولید رشته فعالیت فلزات پایه برمبنای شرکت های بورسی ، نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 13.2درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 13.9درصدی داشته است . همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 3.2درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 9.1درصدی داشته است . نسبت به ماه قبل شاخص تولید زیربخش های اصلی به جز «پروفیل» و «ورق» و شاخص فروش زیربخش های اصلی به جز «ورق» کاهش یافته است . همچنین نسبت به ماه مشابه سال قبل ، کاهش شاخص تولید زیربخش های «شمش» و «سایر» و کاهش شاخص فروش زیربخش های «پروفیل» و «شمش» منجر به کاهش شاخص تولید و فروش شده است.
غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر
در دی ماه سال 1403، شاخص تولید رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر برمبنای شرکت های بورسی ، نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 0.4درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 2.5درصدی داشته است . همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 1.5درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 5.9درصدی داشته است .
همچنین نسبت به ماه قبل تنها شاخص تولید و فروش زیربخش «لبنیات» افزایش یافته است. از طرفی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش شاخص تولید زیربخش های «لبنیات» و «کیک و بیسکویت» به افزایش شاخص تولید و کاهش شاخص فروش زیربخش های «روغنی ها»، «کیک و بیسکویت» و «سایر» به کاهش شاخص فروش منجر شده است .
رشته فعالیت دارو
در دی ماه سال 1403 شاخص تولید رشته فعالیت دارو بر مبنای شرکت های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 9.4درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 2.5درصدی داشته است . همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 3.7درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 1.1درصدی داشته است . نسبت به ماه قبل شاخص تولید و فروش زیربخش های اصلی افزایش یافته است . نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش شاخص تولید زیربخش های «قرص و کپسول»، «شربت و سوسپانسیون» و «سایر» و کاهش شاخص فروش زیربخش های «فرآورده های تزریقی» و «سایر» به کاهش شاخص تولید و فروش منجر شده است .
شاخص قیمت فعالیت های صنعتی بورسی
در دی ماه سال 1403 نرخ رشد ماهانه قیمت شرکت های صنعتی بورسی افزایش 6.4درصدی داشته ، همچنین رشد نقطه به نقطه با افزایش 5.8واحد درصدی نسبت به ماه قبل ، به 30.8 درصد رسیده است . میانگین سالانه شاخص قیمت نیز در دی ماه سال 1403 نسبت به ماه قبل با افزایش 0.5واحد درصدی میزان 24.6 درصد افزایش را نشان می دهد. بررسی شاخص قیمت شرکت های صنعتی بورسی نشان می دهد، در دی ماه سال 1403، رشته فعالیت های «چوب و کاغذ» و «شیمیایی به جز دارو» بالاترین نرخ رشد ماهانه و رشته فعالیت های «شیمیایی به جز دارو» و «سیمان» بالاترین نرخ رشد نقطه به نقطه را تجربه کرده اند.
شاخص تولید و فروش شرکت های معدنی بورسی
در دی ماه سال 1403، شاخص تولید شرکت های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 1.5درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 8.6درصدی مواجه شده و همچنین ، شاخص فروش شرکت های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 24.6درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 7.4درصدی مواجه شده است . نسبت به ماه قبل افزایش شاخص تولید و فروش زیربخش «کنسانتره» و افزایش شاخص فروش زیربخش «سایر» به افزایش شاخص تولید و فروش منجر شده است . نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص فروش تمام زیربخش ها کاهش یافته و شاخص تولید تحت تاثیر افزایش شاخص تولید زیربخش «گندله» رشد مثبتی را تجربه کرده است . تحلیل رشد بخش صنعت از جنبه های مختلف، عاملی کلیدی در تحلیل های خرد و کلان اقتصادی و یکی از ارکان تصمیم گیری در حوزه اقتصاد است. شاخص تولید بخش صنعت به دلیل تاثیر نوسانات سطح فعالیت صنعت بر بخش های دیگر اقتصاد به عنوان یک شاخص مهم اقتصادی «کوتاه مدت» مورد استفاده قرار می گیرد.
