کارشناس مسائل بانکی گفت: حذف چهار صفر از پول ملی اقدامی صرفاً شکلی و نمادین است که نه بر تورم اثر دارد و نه بر قدرت خرید مردم تأثیری می‌گذارد و تنها به ساده‌تر شدن محاسبات مالی می‌انجامد اما بدون اصلاحات ساختاری در بودجه و نظام بانکی نتیجه‌ای واقعی نخواهد داشت.
به گزارش نبض صنعت، کامران ندری کارشناس مسائل بانکی و استاد دانشگاه امام صادق با اشاره به تصویب طرح حذف چهار صفر از پول ملی گفت: این طرح در ذات خود اقدامی نمادین و شکلی است که نمی‌تواند ریشه‌های تورم یا ناترازی‌های ساختاری اقتصاد ایران را اصلاح کند.این اقدام از نظر اقتصادی تأثیری بر شاخص‌های بنیادین ندارد و تنها تغییری در ظاهر محاسبات و ارقام ایجاد می‌کند. همان‌طور که تبدیل ۱۸۰ هزار متر به ۱۸۰ کیلومتر فاصله را تغییر نمی‌دهد حذف صفرها نیز ماهیت قدرت خرید یا میزان نقدینگی را دگرگون نمی‌کند.
وی با بیان اینکه حذف صفرها صرفاً ابزاری برای تسهیل حسابداری و کاهش حجم اسناد مالی است گفت: این طرح در کوتاه‌مدت ممکن است موجب سردرگمی مردم شود اما به‌تدریج در جریان مبادلات روزمره جا خواهد افتاد. مردم ایران سال‌هاست معاملات خود را با تومان انجام می‌دهند و تغییر واحد به ریال جدید که معادل هزار تومان فعلی است نیازمند زمان و آموزش عمومی خواهد بود. این طرح نه تورم را کاهش می‌دهد و نه بر رشد اقتصادی اثرگذار است چراکه تورم ریشه در سیاست‌های مالی و بانکی دارد و با حذف ارقام بزرگ از اسکناس درمان نمی‌شود.
ندری با اشاره به ساختار بودجه‌ای کشور اظهار کرد: عامل اصلی تورم در ایران کسری مزمن بودجه دولت و تأمین آن از طریق منابع بانکی و پایه پولی است.در حالی که دولت‌ها برای جبران ناترازی مالی به استقراض از بانک مرکزی یا نظام بانکی روی می‌آورند حذف صفر هیچ تأثیری بر این چرخه ندارد. تورم حاصل رفتارهای بودجه‌ای ناپایدار و عدم انضباط مالی است و تا زمانی که این ریشه‌ها اصلاح نشود تغییر واحد پولی صرفاً نوعی بازآرایی ظاهری در نما و نه در واقعیت اقتصاد است.
وی با اشاره به ناترازی بانک‌ها و ضعف استقلال بانک مرکزی گفت: تورم در ایران بیشتر محصول شبکه بانکی ناکارآمد و تسهیلات تکلیفی است تا شکل اسکناس‌ها. به باور او در شرایطی که بانک مرکزی استقلال عملی ندارد و سیاست پولی تابع ملاحظات سیاسی است نمی‌توان انتظار داشت با اقداماتی شکلی، نظام پولی شفاف و باثبات شود.استقلال بانک مرکزی و مهار رشد نقدینگی پیش‌شرط اصلاح پول ملی است نه نتیجه آن. حذف صفر بدون اصلاح این ساختارها فقط ظاهر مسئله را تغییر می‌دهد.
وی در ادامه تصریح کرد: تجربه کشورهای مختلف نشان می‌دهد حذف صفر تنها زمانی موفق بوده که در کنار برنامه‌های جامع تثبیت اقتصادی انجام شده است. در کشورهایی مانند ترکیه یا برزیل حذف صفرها بخشی از بسته‌های اصلاحی گسترده شامل کنترل تورم، مهار هزینه‌های دولت و اصلاح نظام مالی بوده است. اما در ایران چنین برنامه‌ای وجود ندارد و صرفاً به تغییر ظاهری ارقام بسنده شده است. ندری افزود حذف صفر زمانی معنا دارد که اقتصاد در مسیر ثبات قرار گرفته باشد نه در شرایطی که نرخ تورم بالاست و اعتماد عمومی نسبت به ارزش پول ملی تضعیف شده است.
این کارشناس مسائل بانکی با اشاره به اینکه اجرای طرح در مقطع فعلی اولویت اقتصادی کشور نیست عنوان کرد: در حالی که مردم با مشکلاتی چون کاهش قدرت خرید، تورم مزمن و نوسانات بازار ارز مواجه‌اند پرداختن به موضوعاتی از جنس تغییر واحد پولی نوعی غفلت از مسائل اصلی است.این اقدام شاید از نظر اداری یا آماری مفید باشد اما از دید مردم تغییری در معیشت ایجاد نمی‌کند. وقتی شهروندان در تأمین هزینه‌های روزمره ناتوان‌اند نمی‌توان انتظار داشت حذف صفرها امید اقتصادی ایجاد کند.
ندری با انتقاد از تمرکز مجلس بر موضوعات کم‌اثر افزود: انتظار می‌رفت قانون‌گذار و سیاست‌گذار به جای پرداختن به مباحث شکلی به اصلاحات ساختاری بپردازند. اقتصاد ایران نیازمند برنامه جدی برای مهار کسری بودجه، بهبود نظام مالیاتی، حذف رانت‌های ارزی و افزایش بهره‌وری تولید است نه اقداماتی که صرفاً جنبه نمادین دارند. اگر مجلس به جای طرح‌های روبنایی به اصلاح نظام بانکی، افزایش شفافیت مالی و ارتقای حکمرانی اقتصادی می‌پرداخت اثرگذاری آن بسیار بیشتر بود.
ندری با تأکید بر اینکه حذف صفر تاثیری بر روند تسریع عملیات بانکی ندارد، توضیح داد که در عصر بانکداری الکترونیک سرعت پردازش تراکنش‌ها به تعداد ارقام وابسته نیست و چه اعداد یک میلیون باشد یا هزار، انتقال در کسری از ثانیه انجام می‌شود. او افزود ادعای کاهش هزینه یا افزایش سرعت مبادلات به دلیل کوچک شدن ارقام، غیرقابل قبول است و تصریح کرد که زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در نظام بانکی کشور به حدی پیشرفته است که حذف صفر هیچ تأثیر محسوسی بر عملکرد بانکی نخواهد داشت.
این کارشناس با اشاره به تجربه سال‌های گذشته ادامه داد: اقتصاد ایران بارها درگیر طرح‌هایی از این دست شده که بیشتر جنبه روانی داشته تا اقتصادی. از تغییر نام واحد پول گرفته تا اصلاح ظاهری اسکناس‌ها هیچ‌کدام نتوانسته‌اند مشکل تورم را مهار کنند زیرا منشأ تورم در سیاست‌های کلان اقتصادی است. تا زمانی که تولید در کشور رونق نگیرد و رشد نقدینگی مهار نشود هیچ اصلاح پولی کارکرد واقعی نخواهد داشت.
وی با بیان اینکه باید با نگاهی واقع‌گرایانه به اقتصاد امروز کشور برخورد کرد افزود: این طرح نه مثبت است و نه منفی بلکه خنثی است. نه به اقتصاد آسیب می‌زند و نه کمکی به آن می‌کند. در بهترین حالت فقط چهره ارقام را تغییر می‌دهد و در بدترین حالت توجه تصمیم‌گیران را از اولویت‌های واقعی منحرف می‌سازد. این اقدام شاید از نظر روانی به جامعه آرامش موقتی بدهد اما در عمل هیچ تغییری در قدرت خرید مردم ایجاد نخواهد کرد. او افزود واقعیت اقتصاد با تصمیم‌های ظاهری تغییر نمی‌کند بلکه نیازمند اصلاحات عمیق در سیاست‌گذاری است.
در خاتمه این کارشناس بانکی یادآور شد: حذف صفرها نباید به عنوان دستاورد اقتصادی معرفی شود. این اقدام باید صرفاً یک تصمیم اداری برای تسهیل مبادلات تلقی شود نه ابزار سیاست‌گذاری کلان. اقتصاد ایران بیش از هر چیز به اعتماد عمومی و ثبات تصمیم‌گیری نیاز دارد و این دو عامل با سیاست‌های مقطعی به دست نمی‌آیند. او تأکید کرد اگر دولت و مجلس اراده واقعی برای اصلاح دارند باید به جای اعداد، سیاست‌ها را کوچک کنند.
انتهای پیام
