در حالی که ایران از نظر تنوع و حجم ذخایر معدنی در زمره کشورهای غنی قرار دارد، آمارها از تداوم رکود و تعطیلی معادن حکایت میکند. چرا استخراج در ایران صرفه ندارد و معادن راکد حاصل کدام تصمیمهای اشتباهاند؟
به گزارش نبض صنعت، با وجود برخورداری ایران از ذخایر قابلتوجه معدنی، بخش قابلتوجهی از معادن کشور طی سالهای اخیر در وضعیت رکود یا تعطیلی قرار گرفتهاند؛ موضوعی که به یکی از چالشهای جدی بخش معدن تبدیل شده است.
غلامرضا نازپرور، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در این زمینه اعلام کرده که ۵۰ درصد معادن تعطیلاند و در صورتی که دولت تمرکز موثری بر حل مسائل این بخش داشته باشد، امکان فعالسازی معادن راکد وجود دارد.
کمبود ماشینآلات، پیچیدگی فرآیندهای قانونی و وجود معارضین محلی از مهمترین دلایل غیرفعال بودن معادن کشور به شمار میروند.
سهم مسائل اقتصادی در تعیین سرنوشت معادن پررنگ است
سعید عسکرزاده، دبیر انجمن سنگآهن ایران، با اشاره به وضعیت تعطیلی معادن کشور گفت: در طول سالهای گذشته، معادن همواره با ترکیبی از چالشهای فنی و اقتصادی مواجه بودهاند، اما سهم مسائل اقتصادی در تعیین سرنوشت معادن بهمراتب پررنگتر است.
وی با تاکید بر اینکه در ارزیابی منابع معدنی دو شاخص ذخیره احتمالی و ذخیره قطعی مبنا قرار میگیرد، بیان کرد: هنگام ورود به مرحله بهرهبرداری، مفهوم سومی تحت عنوان ذخیره قابل استخراج مطرح میشود که طبیعتا رقمی پایینتر از ذخیره قطعی را شامل میشود و همین موضوع نقش تعیینکنندهای در اقتصادی بودن فعالیت معدن دارد.
طی سالهای اخیر نشانهای از بهبود پایدار در حوزه معادن مشاهده نشده است
او با طرح این پرسش که چرا برخی معادن با وجود اخذ پروانه بهرهبرداری و تایید امکانسنجی اقتصادی، امروز در وضعیت تعطیلی قرار دارند، اظهار کرد: شرایط اقتصادی معدن در طول زمان ثابت نبوده و متغیرهای موثر بر معدنکاری همواره دستخوش تغییر شدهاند؛ بهگونهای که طی سالهای اخیر نشانهای از بهبود پایدار در این حوزه مشاهده نشده است.
ادغامهای پیدرپی وزارتخانههای مرتبط موجب شده معدن بهتدریج تحتالشعاع بخش صنعت قرار گیرد
دبیر انجمن سنگآهن ایران با اشاره به اثرگذاری قیمت مواد معدنی در بازارهای داخلی و جهانی تصریح کرد: نوسانات شدید قیمت کامودیتیها باعث میشود معدنی که در مقطعی اقتصادی تلقی میشده در دورهای دیگر از محدوده توجیه اقتصادی خارج شود و ادامه استخراج آن صرفه نداشته باشد.
عسکرزاده در ادامه با اشاره به تغییرات ساختاری در حکمرانی بخش معدن عنوان کرد: ادغامهای پیدرپی وزارتخانههای مرتبط موجب شده معدن بهتدریج تحتالشعاع بخش صنعت قرار گیرد و جایگاه آن بهعنوان پیشران توسعه کشور تنزل یابد؛ در حالی که در بسیاری از کشورهای معدنی، این بخش پایه اصلی رشد اقتصادی محسوب میشود.
اعمال محدودیت برای صادرات، معادن را به سمت تعطیلی سوق میدهند
وی با انتقاد از رویکرد تأمین صرف مواد اولیه صنایع افزود: چنین نگاهی مانع تدوین یک استراتژی مستقل و توسعهمحور برای معدن شده و نتیجه آن را میتوان در محدودیتهای صادراتی و برخورد با مفاهیمی مانند خامفروشی مشاهده کرد؛ مسألهای که سیگنال منفی به فعالان معدنی ارسال میکند.
او با اشاره به اینکه برخی معادن از نظر حجم ذخیره یا عیار امکان ایجاد واحد فرآوری را ندارند، بیان کرد: در چنین شرایطی، اعمال محدودیت برای صادرات این معادن را به سمت تعطیلی سوق میدهد، زیرا توجیهی برای سرمایهگذاری صنعتی در آنها وجود ندارد.
معدنکاران پس از طی مراحل مختلف قانونی در آخر با مخالفت نهادهای مختلف روبهرو میشوند
عسکرزاده به موضوع معارضین اشاره و تأکید کرد: معارضین تنها به مسائل محلی محدود نمیشوند و در بسیاری موارد، دستگاههای اجرایی و سازمانی نیز با ایجاد موانع در مسیر صدور مجوزها، دسترسیها یا احداث زیرساختها، فعالیت معدن را با چالش جدی مواجه میکنند.
وی بیان کرد: بارها دیده شده معدنی پس از طی تمام مراحل قانونی و دریافت مجوز بهرهبرداری در مرحله ایجاد واحد فرآوری یا دسترسی جادهای با مخالفت نهادهای مختلف روبهرو شده و امکان استحصال منابع از بین رفته است.
دبیر انجمن سنگآهن ایران در پایان این موضوع خاطرنشان کرد: تعطیلی معادن حاصل مجموعهای از عوامل متنوع و متغیر است، اما در یک تقسیمبندی کلی میتوان این دلایل را در دو دسته اقتصادی و سیاستی طبقهبندی کرد؛ عواملی که در نهایت حتی یک معدن اقتصادی را نیز به سمت رکود، وضعیت نیمهتعطیل یا توقف کامل فعالیت سوق میدهند.
انتهای پیام
